کوچـِصْـفَهان یکی از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است.
این شهر با جمعیت ۹۴۵۰ نفر (برآورد ۱۳۹۰خ.) در بخش کوچصفهان شهرستان رشت قرار دارد.
این شهر بین رشت و آستانه اشرفیه قرار دارد. بر اساس منابع تاریخی احداث این شهر به دوره ساسانی باز می گردد.
کوچه همان کوچک در زبان محلی است و این عبارت در گذر زمان به کوچصفهان تغییر یافت.
از جمله بناهای تاریخی کوچصفهان می توان به مورغانه پرد اشاره کرد که پلی است خشتی. همچنین چندین بقعه و امامزاده در کوچصفهان قرار دارد که مورد توجه مردم است.
ازبهترین روستاهای کوچصفهان می توان به مامودان، گیلوا(گیلوا دشتان)، چهلیکدان، چافوچاه، را نام برد.
این شهر در متون قدیمی تاریخی کوچسفان و کوچسفهان نیز نوشته شده است. برخی براین باورند که این شهر نام خود را از نام قوم کوچ گرفته است.
کوچ ها همراه بلوچ ها در مناطق کوهستانی دو سوی سپیدرود زندگی می کردند و در گرماگرم حوادث تاریخی قرون اولیه اسلامی بلوچ ها این منطقه را ترک کرده و به سرزمین های جنوب شرقی ایران رفتند و کوچ ها از کوهستان رو به جلگه نهاده و در دو سوی سپیدرود ساکن شدند و سکونتگاه آنان دو نام کوچصفهان در کرانه غربی و کوچان در کرانه شرقی سپیدرود را به خود گرفتند.
کوچان بعدها به آستانه اشرفیه تغییر نام داد ولی کوچصفهان که به معنی سپاهیان کوچ است نام خود را حفظ کرد.
آنانی که این نام را برگرفته از نام اصفهان می دانند باید بدانند که این نام زمانی بر این آبادی نهاده شده که هنوز اصفهان حضور و نفوذی در گیلان نداشته است و این آبادی بسیار پیشتر از دوران صفویه به این نام معروف بوده است.